نويسنده اين پايان‏نامه پس از بررسي ريشه‏اي واژه ترجمه و پرداختن به ابعاد مختلف معني اين واژه اين‏گونه بيان مي‏دارد كه: «از قراين و شواهد تاريخي اين‏چنين برمي‏آيد كه پيشينه ترجمه قرآن به زبان‏هاي غيرعربي (خصوصاً فارسي) به عصر حضرت رسول(ص) برمي‏گردد و حتي با چند سال اغماض مي‏توان ترجمه قرآن را همزاد خود قرآن دانست كه شواهدي نيز بر اين امر وجود دارد. اولين نوشته‏هاي مكتوب از ترجمه قرآن به عصر سامانيان و سال‏هاي ميانه قرن چهارم هجري مي‏رسد و قديمي‏ترين ترجمه‏اي كه به دست ما رسيده، ترجمه تفسير طبري است، هرچند احتمال مي‏رود قديمي‏تر از اين ترجمه نيز وجود داشته باشد».
وي سپس به بررسي سبك ترجمه و مقايسه ترجمه‏هاي قديمي با ترجمه‏هاي جديد مي‏پردازد: «ترجمه‏هاي كهني كه از قرآن به عمل آمده است به شيوه تحت‏اللفظي است و به گفته يكي از محققان نامي معاصر1 «به ترجمه‏هاي قديمي، نمي‏توان نام ترجمه گذاشت بلكه كار آنها بيشتر معادل‏يابي است و ما با اغماض به آثار آنان ترجمه مي‏گوييم و حقيقت امر اين است كه ترجمه قرآن طي چند سال اخير انجام شده است». علت اين‏كه علماي گذشته در كار ترجمه از حد ترجمه تحت‏اللفظي تجاوز نمي‏كرده‏اند را اين‏گونه مي‏توان بيان داشت كه ترس از ايجاد تحريف در مضامين قرآن علت اصلي اين امر بوده است، هرچند ترجمه‏هاي قديمي نسبت به ترجمه‏هاي معاصر از غناي بيشتري برخوردار مي‏باشد».
موءلف پس از بررسي معاني واژه نقد از ديدگاه لغوي و علمي و ذكر تاريخچه نقد در جهان اين‏گونه اظهار مي‏دارد كه: «عمر نقد ترجمه‏هاي قرآن با توجه به عمر طولاني ترجمه‏هاي قرآن به فارسي، بسيار اندك است و از حدود نيم‏قرن تجاوز نمي‏كند، مي‏توان دلايل اين امر را اين‏گونه ذكر كرد كه اولاً سنت نقد متون و خصوصاً ترجمه‏هاي قرآن به صورت امروزي وجود نداشته است، ثانياً، آن اشكالاتي كه در نقدهاي امروزي بر ترجمه‏هاي معاصر وارد مي‏شود - از قبيل عدم رعايت مقتضيات زبان مبدأ و زبان مقصد، دخالت عنصر تفسير در ترجمه و... - بر ترجمه‏هاي گذشته وارد نبوده است، ثالثاً: وجود انديشه قداست قرآن و نقدناپذيري عبارات و معاني بلند قرآني نيز مي‏تواند دليل ديگري بر اين امر باشد».
«مي‏توان گفت اولين نقد بر ترجمه‏هاي قرآن توسط استاد شهيد مرتضي مطهري(ره) در ارديبهشت 1377 هـ.ش در مجله "يغما" نوشته شده است. اين نقد بر ترجمه آقاي پاينده وارد شده و پس از اين نقد، نقدهاي ديگري توسط علامه "فرزان" و آقاي "غلامرضا طاهر" در همين مجله نسبت به ترجمه آقاي پاينده نگاشته شد».
نگارنده پايان‏نامه در طي فصلي جداگانه به معرفي ترجمه‏هاي فارسي موجود پرداخته و سپس روند نقادي نسبت به تك‏تك اين ترجمه‏ها را ذكر كرده است كه در اين نوشته فقط به ذكر اساس ترجمه‏ها اكتفا مي‏شود، ترجمه‏هايي كه نويسنده آنها را معرفي كرده است از اين قرار است: 1 - ترجمه بصيرالملك 2 - ترجمه الهي قمشه‏اي 3 - ترجمه معزي 4 - ترجمه پاينده 5 - ترجمه يامهري 6- ترجمه مصباح‏زاده 7 - ترجمه آل‏آقا 8 - ترجمه رهنما 9 - ترجمه آيتي 10 - ترجمه بهبودي 11- ترجمه فولادوند 12 - ترجمه خرمشاهي.
موءلف، در فصل پاياني اين تحقيق، ابتدا فهرست جامعي از نقدها و معرفي‏هاي مربوط به ترجمه‏هاي قرآن كريم براساس نام خانوادگي نويسنده را تنظيم نموده و سپس جدول مسير زماني ترجمه‏ها كه براساس سال انتشار تنظيم شده را ذكر نموده و در مرحله بعد انواع نقدها را اين‏گونه تقسيم كرده است: 1 - نقد خاص 2 - نقد خاص ترتيبي 3 - نقد خاص عنوان‏يافته، 4 - نقد عام 5 - نقد عام موضوعي 6- خرده نقد يا نقد ضمني 7 - نقد پاورقي‏ها، مقدمه، موءخره و...، اين طبقه‏بندي، درواقع طبقه‏بندي صوري و ظاهري نقدهاست و طبقه‏بندي محتوايي نقدها در دو گروه مي‏باشد: 1 - نقد روساخت 2 - نقد ژرف‏ساخت.
در پايان اين پژوهش، نگارنده اين‏گونه نتيجه گرفته كه «عمر نقادي ترجمه از نيم‏قرن بيشتر تجاوز نمي‏كند و در بين نقادها، نقدي وجود ندارد كه موضوع آن ترجمه كهن از قرآن باشد و سير نقادي پس از شروع در دهه چهارم 1300 هجري، 26 سال در ركود باقي ماند و پس از حيات مجدد خود، در سال 1375 به نقطه اوج خود رسيد و به طور كلي مي‏توان گفت كه ترجمه‏هاي معاصر از قرآن به زبان فارسي غالباً علمي‏تر و روانتر از ترجمه‏هاي قديمي است و آفت ترجمه‏هاي معاصر قرآن كريم كمبود دقت عالي و آرماني است و حتي برخي از ترجمه‏هاي معاصر داراي غلط‏هاي علمي و زباني بسيار است.